www.powstaniewlkp.fora.pl

Zdzisław

Wypowiedź na łamach „Naszego Dziennika” Pana Wojciecha Wybranowskiego, zamieszczona także na łamach strony internetowej urzędu marszałkowskiego w Krakowie, gloryfikuje tradycję obchodów rocznic historycznych związaną z rekonstrukcjami historycznymi, które są bardzo widowiskowe i zachęcające do studiowania kart historii.
Niekiedy mogą jednak utwierdzać mity i legendy. Tegoroczna szarża kawalerzystów wielkopolskich na piechurów niemieckich na Placu Wolności czy sprzed kilku laty zdobywanie przez rekonstruktorów poznańskiego odwachu niewiele ma wspólnego z prawdą historyczną wiążącą się z tymi miejscami. Stąd bardzo ważnym jest wybór miejsca do rekonstrukcji a głos narratora nie zawsze zapewni właściwy odbiór zgodny z prawdą historyczną.
Prawdą jest, że dotychczasowe formy okołorocznicowe wiążą się w dużej części z mowami lokalnych decydentów i ze składaniem wieńców i wiązanek. Mają one charakter martylogiczno - patriotyczny. Poszczególne miejscowości naszego regionu daty obchodów wiążą także z lokalnymi wydarzeniami historycznymi, wyzwoleniem miejscowości czy pierwszym bojem swoich powstańców. Tych wydarzeń jest bardzo dużo w skali Wielkopolski i nie sposób je odrzucić. Są one także okazją dla refleksji lokalnych polityków.
Nieprawdą jest, że tylko martylogiczno – patriotyczne formy obchodów odbywały się dla uczczenia powstańców. Rajdy, imprezy sportowe z zawodami paramilitarnymi, wycieczki, odczyty, wydawnictwa, konkursy internetowe i plastyczne to szereg cennych inicjatyw miast, powiatów , gmin, szkół czy działań Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 - przypominających o wydarzeniach sprzed 89 laty.
M.in. od kilku lat obserwuję młodzież licealno – gimnazjalną Nowego Tomyśla i Lwówka, która odbywa całodzienne wycieczki szlakiem miejsc pamięci powstania, które kończą się częścią martylogiczno – patriotyczną.

Odeszło pokolenie powstańców wielkopolskich a teraz odchodzi pokolenie ich dzieci. W wypowiedzi Pana Wybranowskiego oraz w prasie, radiu spotykamy stwierdzenie, że powstanie wielkopolskie z lat 1918-1919 było jedynym zwycięskim powstaniem polskim w okresie zaborów. Jest to pogląd nieprawdziwy. W listopadzie 1806 roku do Poznania przybyli generałowie: J.H.Dąbrowski i J. Wybicki, dając początek pierwszemu zwycięskiemu powstaniu czasu zaborów o czym pisał Adam Mickiewicz na stronach „Pana Tadeusza”. Kolejne zwycięskie powstanie wybuchło w Wielkopolsce wiosną 1809 roku, po bitwie pod Raszynem, które zapewniało bezpieczeństwo wojskom księcia Józefa Poniatowskiego maszerującemu do Galicji i na Kraków. Kolejne zwycięskie powstanie w Wielkopolsce wybuchło w 1918 roku, a jego uczestnicy licznie uczestniczyli w trzecim powstaniu górnośląskim – również zakończonym powodzeniem !
Pamięć o Powstaniu Wielkopolskim stać się winna ważnym czynnikiem identyfikacji młodego pokolenia z narodowymi wzorcami. Ale czy my dorośli w pełni wypełniamy testament naszych przodków? Czy pamiętamy o wywieszeniu flag na naszych domach z okazji rocznicy wybuchu Powstania?
Są wydarzenia historyczne, o których nie powinno się zapominać. Winny pozostać na zawsze w świadomości narodu, otoczone legendą i żywą pamięcią. Nasze korzenie historyczne tkwią gdzieś głęboko w romantycznej tradycji, z drugiej strony rozmiłowani jesteśmy w heroizmie, przekonaniu, że szczęście być musi okupione krwawą ofiarą. Dodajmy, że w szczególności z okazji okrągłych rocznic historycznych budzą się pytania o tradycję w szkołach, o patriotyzm młodzieży, o wiedzę historyczną młodych ludzi ... . A jeśli jej brakuje, to dlaczego?
W Unii Europejskiej musimy zachować swoją narodową – regionalną – tożsamość. Nie powinniśmy zatracić swojej polskości. Powinniśmy zdać sobie pytanie, jaki powinien być Polak. Dziś można urodzić się Polakiem, Niemcem. Francuzem i przejść przez życie, nie wiedząc co to znaczy. Trzeba nauczyć się mówić o „trudnych sprawach „, na przykład w stosunkach polsko-niemieckich. Nie można żyć tylko konsumpcją. Poprzez szacunek dla historii – w tym powstania wielkopolskiego, będziemy czuć się jego spadkobiercami narodu. Nie można pozwolić, by rodzima historia i jej bohaterowie odeszli w niepamięć. I tutaj wielka rola decydentów lokalnych, nauczycieli i rodziców w rozbudzaniu w młodych zainteresowania przeszłością i regionem. Może to odbywać się w formach radosnych nie powiązanych ze stroną martylogiczną , którą będzie można czcić w czasie dat dotąd obchodzonych lokalnie.
Pamiętajmy, że dzisiejszy świat kreowany w szczególności przez komercję oraz źle pojmowaną asertywność ludzką posiada w sobie dużo zagrożeń. Stąd też potrzeba pokazywania realnych ludzkich postaw wobec wyzwań życiowych oraz działań i zasobów instytucji przybliżających korzenie historyczne. Praca nad wychowaniem do przywiązania narodowego, do tradycji winno być zadaniem nas wszystkich także Pań i Panów burmistrzów, wójtów, radnych . Wtedy słowa Bóg, Honor, Ojczyzna nie będą dla młodych hasłem obcym.
W 2006 roku wójt Gminy Siedlec poruszył cenną inicjatywę ustanowienia Święta Wielkopolski – jako propozycję zaproponował datę związaną z Powstaniem Wielkopolskim na pamiątkę zwycięskich walk Wielkopolan 1918-1919. Swoim pracownikom chciałby dać dzień wolny od pracy by godnie mogli uczcić zwycięstwo lat 1918/1919 .
W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej obywatele potrafią cieszyć się świętami krajowymi i lokalnymi a przez to wykazują przywiązanie do tradycji i swej tożsamości. Stąd też propozycja ta winna być refleksyjnie przemyślana w szerszym kontekście. Dlatego popieram w całej rozciągłości ideę „ŚWIĘTA Wielkopolski” jako dnia radości a zarazem refleksji nad chlubną przeszłością Powstania.
Uważam głos Pana Wojciecha Wybranowskiego za ciekawy, gdyż jest kamyczkiem rzuconym do ognia dyskusji na temat przygotowywanych obchodów 90-rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 . Co o tym Państwo sądzicie? Jakie macie pomysły na wzbogacenie tradycji powstańczej w Wielkopolsce?
Przewodniczący Komisji Historycznej Zarządu Głównego TPPW 1918-1919
dr Zdzisław Kościański

Ola